Πλησιάζοντας στο Γιαλό αντικρίζουμε ατόφια τη φυσιογνωμία της Σύμης. Η Σύμη διατήρησε το νεοκλασικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής. Γι’ αυτό κι ανακηρύχθηκε ιστορικός διατηρητέος οικισμός. Τα σπίτια της, δίπατα και τρίπατα, με κεραμιδένιες στέγες και μπαλκονάκια με λιτές σιδεριές έχουν ως χαρακτηριστικό στοιχείο, το χρώμα της ώχρας και τα καφετιά παράθυρα.
Στο Γιαλό ξεχωρίζει το Ρολόι (που χτίστηκε το 1881) και μπροστά του το άγαλμα του μικρού ψαρά, το Μιχαλάκι, ενώ το καμπαναριό της Ευαγγελιστρίας ξεχωρίζει στη δεξιά άκρη του λιμανιού. Δίπλα στο Ρολόι βρίσκεται το κτίριο της Αστυνομίας, κατάλοιπο της αρχιτεκτονικής των χρόνων της Ιταλοκρατίας, το Ταχυδρομείο, και αρχίζουν οι καφετέριες, τα καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης, εφημερίδες, σφουγγάρια, ταβέρνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στην πλευρά αυτή έχει στηθεί και το «Περιστέρι της Ειρήνης» του Κώστα Βαλσάμη.
Οι δυο πλευρές του λιμανιού ενώνονται με ένα πανέμορφο πέτρινο γεφύρι, το καλντιρίμι, ενώ δίπλα του βρίσκεται το γραφικό οίκημα του Τελωνείου και δίπλα του η Ψαραγορά. Από τη γέφυρα προς τα μέσα απλώνεται η πλατεία του Κάμπου, όπου στο κέντρο έχει διαμορφωθεί το Ηρώο και η προτομή του καθηγητή της Ιστορίας Μιχ. Βολονάκη. Στην πλατεία βλέπει το Δημαρχείο και δίπλα το Ναυτικό Μουσείο Σύμης. Στην πλατεία αυτή διοργανώνεται το μεγαλύτερο τμήμα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Τιμίου Προδρόμου, που ανεγέρθηκε το 1838.
