Στην Καρθαία, σε ένα φυσικό περιβάλλον σχεδόν αλώβητο από νεώτερες επεμβάσεις, σώζονται τα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης που χρονολογούνται από τους γεωμετρικούς έως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Στον χώρο δεσπόζει ένας βραχώδης όγκος, το "ελαχύνωτον στέρνον χθονός" του Πινδάρου, ο σημερινός ''Κουλάς''. Σε αυτόν τοποθετείται ο πυρήνας της πρωιμότερης κατοίκησης του χώρου κατά τους γεωμετρικούς χρόνους βάσει επιφανειακών ευρημάτων. Παράλληλα εδώ εντοπίζεται και μια από τις τελευταίες προσπάθειες οχύρωσης κατά την ύστερη αρχαιότητα με επαναχρησιμοποιημένες μαρμάρινες λιθοπλίνθους. Στο πλησιέστερο προς τη θάλασσα άνδηρο της ακρόπολης της Καρθαίας βρίσκεται ο εκατόμπεδος δωρικός ναός του Πυθίου Απόλλωνος (περ. 530 π.Χ.), που υπήρξε ο κυριότερος λατρευτικός χώρος της πόλης, όπως μαρτυρούν φιλολογικές και επιγραφικές πηγές. Στον χώρο υπάρχει επίσης ο δωρικός ναός της ''Αθηνάς'' (περ. 500 π.Χ.), ο οποίος έχει αποδοθεί υποθετικά στην Αθηνά εξαιτίας ενός αγάλματος της θεάς, που μάλλον προέρχεται από αέτωμα του ναού, και το μνημειώδες πρόπυλο που οδηγεί σε αυτόν, καθώς και ίχνη μικρότερων κτισμάτων της αρχαίας πόλης.
Ο χώρος είναι διαρκώς επισκέψιμος και χωρίς εισιτήριο. Από εδώ μπορείτε να απολαύσετε την υπέροχη θέα προς τη Κύθνο, αλλά και να συνδιάσετε την επίσκεψή σας στον αρχαιολογικό χώρο με μια βουτιά στην όμορφη παραλία που βρίσκεται ακριβώς από κάτω.
